Cambodian Star Cruise

ឈប់សំចតនៅកំពង់ផែស្វ័យយ័តរាជធានីភ្នំពេញ គេឃើញមានគ្រោងកប៉ាល់មួយ ដែលមានលក្ខណៈស្រដៀងកប៉ាល់ ណាហ្គា។ នេះប្រហែលជាកប៉ាល់ណាហ្គាដែលគេកំពុងជួសជុលហើយមើលទៅ។ មិនពិតនោះទេ! វាជាសមិទ្ធផលថ្មី មួយរបស់កូនខ្មែរ ដែលបានកសាងអស់រយះពេលជិតពីរឆ្នាំមកហើយ ដោយដាក់ឈ្មោះថា មេគង្គខ្មែរ។

ក្នុងគោលបំណងបណ្តាក់ទុនប្រាំលានដុល្លារ លោកជឺ ហៃ តំនាងម្ចាស់គំរោងធំបានរ៉ាយរ៉ាប់ថា បងប្រុសរបស់លោក (អ៊ុយ អៀងហេង) ជាអាជីវកររស់នៅប្រទេសបារាំង បានសំរេចចិត្តធ្វើពាណិជ្ជកម្មមួយនេះ ដោយមើលឃើញចំនួន ទេសចរនៅកម្ពុជាមានការកើនឡើង ទន្ទឹមនឹងគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ធាភិបាល ដែលធ្វើឪ្យប្រទេសកម្ពុជាមានការ អភិវឌ្ឍន៏ជាខ្លាំង។

នាវាទេសចរណ៏មេគង្គខ្មែរមានទទឹង ១៧ម និងបណ្តោយដល់ទៅ ៩០ម ដែលចែកចេញជា ៥ជាន់។ នៅតាមជាន់ នឺមួយៗនៃនាវា នឹងមានបំពាក់នូវគ្រឿងសង្ហារឹមទំនើបៗក្រោមរចនាបថខ្មែរ ព្រមទាំងសេវាកម្មដូចជា ភោជនីយដ្ធាន បារ កន្លែងស្ទីម និងសូណាជាលក្ខណៈខ្មែរ ហាងកែសម្ភស្ស និងកន្លែងស្នាក់នៅច្រើនប្រភេទ ជាង១០០បន្ទប់ទៀត។ ទន្ទឹមនឹងនោះដែរ ភ្ញៀវទេសចរក៏អាចសំរាកលំហែ និងទស្សនាទិដ្ធភាពតាមដងទន្លនៅជាន់ទី៤ ដែលទីនោះនឹងមាន អាងហែលទឹកដ៏ធំមួយ។

“ ពេលដែលកប៉ាល់សង់រួចរាល់ យើងនឹងធ្វើការចល័តកប៉ាល់ត្រង់ម្តុំទន្លេបាសាក់ និងមេគង្គក្រោមជារៀងរាល់ថ្ងៃសៅរ៏ ដោយក្នុងនោះនឹងមានការសំដែងរបាំខ្មែរសំរាប់ជាការកំសាន្តសំរាប់អ្នកដែលចូលរួម ” លោកជឺ ហៃ និយាយនិងបាន សន្យាថា នឹងខិតខំស្វែងរកអ្វីដែលថ្មី និងប្លែក ដើម្បីឪ្យសាកសមនឹងការសរសើរពីសំនាក់បរទេសថា ជាកប៉ាល់ស្នាដៃ ខ្មែរសុទ្ធសាធ។

ទន្ទឹមនឹងជោគជ័យដែលនឹងលេចឡើងនាចុងឆ្នាំនេះ លោក ជឺ ហៃ បានលើកឡើងពីឧបសគ្គខ្លះដូចជា កង្វះខាត ឧបករណ៏ និងសំភារៈសំរាប់សាងសង់។ ក្នុងនោះ លោកត្រូវកែច្នៃប្រើប្រាស់សំភារៈក្នុងស្រុក ដើម្បីកុំឪ្យការសាងសង់ នេះមិនមានភាព រលូនទៅមុខ ដែលឧបករណ៏នោះក៏អាចជំនួសអ្វីដែលត្រូវការដែរ។

ដំណើរការសាងសង់កប៉ាល់យក្សនៅកម្ពុជានេះ កំពុងប្រើប្រាស់កំលាំងកម្មករជាង ១០០នាក់ ក្រោមការគ្រប់គ្រងពីវិស្វករ ខ្មែរ និងប្រឹក្សាពីវិស្វករនៅប្រទេសបារាំង។ ស្ថិតនៅទំងន់មិនតិចជាង ៣០០០តោន កប៉ាល់នេះត្រូវបានតំលើងម៉ាស៊ីន២ ដែលក្នុងនោះម៉ាស៊ីនមួយមានកំលាំង ១០០០សេស។ នៅជាន់ក្រោមបង្អស់នៃកប៉ាល់ មានម៉ាស៊ីនចំរោះកាកសំនល់ យ៉ាងត្រឹមត្រូវមុននឹងបង្ហូរចូលទៅក្នុងទន្លេ។

“ វាពិតជាហួសពីការស្មាន ចំពោះសំនង់នាវាទេសចរណ៏មួយនេះ សំរាប់រូបខ្ញុំជាកម្មករម្នាក់ ដែលធ្លាប់តែធ្វើការសាង សង់ផ្ទះពីមុនមក។ ” នេះបើតាមលោក វ៉ាន់ ស៊ី កម្មករសំនង់នៅទីនោះ

លោក ជឺ ហៃ បានបញ្ជាក់ថា យើងគិតគូរសំខាន់អំពីសុវត្ថិភាពអ្នកដំនើរ។ ដោយហេតុនេះ យើងមានគំរោងបំពាក់ សារ៉ែននៅតាមបន្ទប់ ប្រពន្ធ័បំពងសំលេង និងកាម៉េរានៅតាមកន្លែងផ្សេងៗ។ បន្ថែមលើនេះ យើងនឹងទាក់ទងក្រុមហ៊ុន ធានា រ៉ាប់រង ដើម្បីឪ្យភ្ញៀវរឹតតែមានភាពកក់ក្តៅ។ ជាពិសេសនោះ គ្រប់កាប៊ីននៅក្នុងកប៉ាល់ត្រូវបានបែងចែកដាច់ ដោយឡែក ពីគ្នា ដើម្បីការពារបញ្ហាជ្រាបទឹកតាមតំបន់ណាមួយ។

“ ខ្ញុំមិនដែលឃើញកប៉ាល់បែបនេះទេ តែពេលខ្ញុំឃើញវា ខ្ញុំមានអារម្មណ៏រំភើបយ៉ាងខ្លាំង ” តាមប្រសាសន៏លោកអ៊ំ ហុង កែវ ដែលបានមកទស្សនាការសាងសង់នាវាមួយនេះ។

នាពេលចាប់បើកដំនើរការ កប៉ាល់ដែលមានស្តង់ដាអន្តរជាតិមួយនេះនឹងផ្តល់ការងារដល់ប្រជាជនប្រហែល ២០០នាក់ ដែលនេះក៏ជាចំនែកមួយឆ្ពោះទៅលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រ ក៏ដូចជាទាក់ទាញភ្ញៀវអន្តរជាតិ ឪ្យក្រឡេកមើលស្រុកខ្មែរជា កន្លែងសំរាប់សំរាកកាយនាខែវិស្សមកាលជាដើម។

“ សំរាប់ពេលនេះ ការសាងសង់គ្រោងឆ្អឹងកប៉ាល់បានសំរេចចំនួន ៩០% ហើយប្រសិនបើអ្វីៗដំនើរការតាមការកំនត់ យើងនឹងដាក់សម្ភោធឪ្យប្រើប្រាស់នាខែតុលា ឆ្នាំ២០១០ ខាងមុខ។ ” លោក ជឺ ហៃបន្ថែម

គួរកត់សំគាល់ដែរថា នាវាទេសចរណ៏មេគង្គខ្មែរ ជានាវាទី២ហើយដែលស្ថិតនៅលើផ្ទៃទឹក បន្ទាប់ពីនាវាកាស៊ីណូណាហ្គា ដែលពីមុនមានទីតាំងនៅមុខសណ្ធាគាររីជិនផាក និងក្រោយមកត្រូវបានរើទីតាំងមកនៅលើគោក ស្ថិតនៅខាងជើង រដ្ធសភាជាតិ ដែលមានឈ្មោះថា ណាហ្គាវើលដ។

ថ្វីត្បិតតែនេះជាដំនើរប្រព្រឹត្តលើកដំបូងនៅប្រទេសកម្ពុជា វាត្រូវបានរំពឹងថា នាវាទេសចរណ៏ដែលមនុស្សខ្លះនិយាយថា ជាកប៉ាល់ទីតានិកកម្ពុជា នឹងអាចទាក់ទាញ និងទទួលបានការគាំទ្រពីសំនាក់ភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិ។

“ ប្រសិនបើគំរោងការនេះបានទទួលជោគជ័យ យើងនឹងបន្តបង្កើតកប៉ាល់មួយទៀតឪ្យកាន់តែមានស្តង់ដាជាងនេះ សំរាប់ការធ្វើដំនើរតាមសមុទ្រ ” លោក ជឺ ហៃ និយាយដោយក្តីសង្ឃឹម

Women's Rights Day

បើគេនិយាយពីទិវាសិទ្ធនារី គេតែងនឹកដល់ថ្ងៃទី៨ មីនា ដែលជាថ្ងៃតំនាងឪ្យការផ្តល់នូវសិទ្ធស្មើគ្នារវាងបុរស និងស្រ្តីនៅលើសកលលោក។ប្រទេសកម្ពុជាក៏មានការប្រារព្ធបុណ្យនេះជារៀងរាល់ឆ្នាំផងដែរក្នុងគោលបំណង
ជួយលើកស្ទួយនិងជំរុញសមត្ថភាពស្រ្តីក្នុងការអភិវឌ្ឍន៏សហគមន៏។

លោកជំទាវ កេត សំអាត ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ក្រសួងកិច្ចការនារីបានមានប្រសាសន៏ថា កម្ពុជាប្រារព្ធបុណ្យនេះ ដើម្បីរំលឹកដល់ការតស៊ូរបស់នារី និងពលការនីទូទាំងពិភពលោក ដែលបានប្រឹងប្រែងទាមទារឯករាជ្យភាព និងសមភាពលើកិច្ចការងារក្នុងសង្គម។

គួររំលឹងផងដែរថាបុណ្យសិទ្ធនារីឆ្នាំនេះ គឺជាខួបគំរប់ទី៩៩ហើយ ដែលស្រ្តីបានរួចផុតពីការគាបសង្កត់នានា។ ដោយឡែកនៅកម្ពុជា គឺជាឆ្នាំទី១៥ហើយ ក្រោយពីរាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតច្បាប់ស្តីពីសិទ្ធិស្រ្តីចំពោះការអប់រំ ការរើសអើង ការប្រកបរបរ ការសំរេចចិត្ត និងច្បាប់ការពារ។

ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ការកេងប្រវញ្ច័ ការរើសអើង និងរំលោភសិទ្ធិស្រ្តី ព្រមទាំងអំពើហឹង្សាក្នុងគ្រួសារ នៅតែមាន ជារឿយៗនៅក្នុងសង្គមគ្រួសារខ្មែរនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ហេតុនេះហើយទើបមានការចូលរួម ពីស្ថាប័នរដ្ឋ មានក្រសួងកិច្ចការនារី និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលរួមគ្នាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ។

ជាក់ស្តែងកាលពីថ្ងៃទី៤ មីនា មានការប្រារព្ធតន្រ្តីដ៏ធំអស្ចារ្យមួយ នាពហុកីឡាដ្ឋានជាតិអូឡាំពិកក្រោមពាក្យស្លោកថា រួមគ្នាបង្កើនសក្តានុពលរបស់ស្រ្តី និងយុវវ័យដើម្បីអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ។ តន្រ្តីនេះរំលឹកដល់ការសំរេចបាននូវសមធម៌ដ៏ល្អ ពិនិត្យមើលការអភិវឌ្ឍន៏ និងស្វែងរកឧបសគ្គនានាដែលស្រ្តីកំពុងជួបប្រទះ។

មុនកិច្ចចាប់ផ្តើមកម្មវិធី លោកជំទាវ អ៊ឹង កន្ថាផាវី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកិច្ចការនារីបានថ្លែងថា “ តំណែងស្រ្តីបានកើនឡើង ដូចដំនក់ទឹកភ្លៀងមិនដាច់គ្រាប់ នាកំឡុងទស្សវត្យរ៏ចុងក្រោយ។ ប៉ុន្តែដោយសារសុរា គ្រឿងញៀន និងភាពយន្តខ្វះខាត គុណភាព បានធ្វើឪ្យអំពើហឹង្សាក្នុងគ្រួសារ នៅតែស្ថិតក្នុងចំនុចគួរឪ្យព្រួយបារម្ភដដែល។ “

យ៉ាងណាមិញ មានយុវវ័យជាច្រើនបានចូលរួម ដែលភាគច្រើនជាមនុស្សស្រី។ នេះក៏បង្ហាញដែរថា យុវវ័យភាគច្រើន បានយល់ច្បាស់ពីសារសំខាន់នៃសិទ្ធរបស់ពួកគេ ដែលនេះក៏អាចជាផ្លូវកែប្រែកម្ពុជាឪ្យក្លាយជាប្រទេសមួយដែលគ្មាន អំពើហឹង្សា។

“ ខ្ញុំសប្បាយចិត្តពេលនារីត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ និងផ្តល់អតិភាពច្រើនក្នុងលក្ខណ្ឌ័ការងារ “ នេះបើតាមកញ្ញា យី ស្រីមុំ បុគ្គលិកក្រុមហ៊ុន Smart Mobile ដែលមានបញ្ជរជិតកន្លែងប្រគំតន្ត្រី។

ចំនែកឯកញ្ញា ទៀក បូរី និស្សិតសាលាវ៉ាន់ដាគណនេយ្យបានសំណូមពរថា ក្រុមបុរសៗមិនគួរមើលងាយស្រ្តីឡើយ ព្រោះស្រ្តីក៏មានសិទ្ធិស្មើ ហើយក៏អាចធ្វើការងារបានដូចបុរសដែរ។ មតិរបស់កញ្ញាបូរី មានលក្ខណៈផ្ទុយពីលោក រស់ ប៉ុន មន្រ្តីស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញដែលលើកឡើងថា “ ស្រ្តីមានសិទ្ធិ ប៉ុន្តែនាងមិនត្រូវប្រើប្រាស់វាហួសដែន កំនត់ដូចជាក្បត់ផិត ឬលេងល្បែងនោះឡើយ បើមិនដូច្នោះ អំពើហឹង្យាប្រាកដជាកើតមានឡើង។ “

ទិវានារីអន្តរជាតិត្រូវបានកំនត់យកថ្ងៃទី៨ ខែមីនា ក្រោយពីសន្និបាតអន្តរជាតិនារីឆ្នាំ១៩១០ នាប្រទេសដាណឺម៉ាក ទីក្រុងកូបេនហាហ្គេន ដែលកាលនោះមានប្រទេស១៧ចូលរួម។ “ មកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ន ប្រទេសអភិវឌ្ឍមួយចំនូន មិនបានប្រារព្ធអ្វីអធឹកអធ័មនោះទេ ដោយហេតុថាសង្គមពួកគេផ្តល់សិទ្ធិដល់ស្រ្តីរួចមកហើយ។ “ លោកជំទាវ កេត សំអាត បន្ថែម

ដោយសារជនគ្រប់រូបជាអ្នកកំនត់វាសនាខ្លួនគេផ្ទាល់ ស្រ្តីគ្រប់រូបគប្បីសង្វាតស្វាធ្យាយធ្វើយ៉ាងណាឪ្យជីវិតខ្លួនមានភាព ស្រស់បំព្រង ពោរពេញទៅដោយសេចក្តីសុខ និងសុភមង្គលដើម្បីជាធនធានមនុស្សដ៏ឆ្នើមសំរាប់អភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។

“ សូមស្រ្តីទាំងឡាយចូលរួមកសាងសមត្ថភាព ស្វែងរកពត៌មាននានា ហើយកុំបណ្តោយខ្លូនឪ្យធ្លាក់ខ្លូនប្រព្រឹត្តអំពើមិន គប្បីទាំងឡាយ “ លោកជំទាវ អ៊ឹង កន្ថាផាវីបញ្ជាក់។

Situation of Souy Villagers is Different from What Sun Suon Said

“Cambodian indigenous people had everything and didn’t need anything.” said Mr. Sun Suon, Cambodian diplomat based in Switzerland. His speech during UN panel on discrimination was obviously contradicted to the real situation of minority groups in Cambodia.

Throughout articles about rejection over Khmer Krom identification card demanding and Souy ancestral land over-lapped published on Wednesday and Thursday the same week, it could be evidence that the livelihood of ethnic people is still in the need of urgent solutions.

Mr. Suon responded to questions of UN regarding minorities without fully understanding. He should have spent much time with those victims to see clearly the exact situation. His statement could discourage foreign intention toward promoting ethnic capacity to strike against other problems mainly discrimination, poverty, diseases, illiteracy, rights, and trafficking.

Sending experts to the panel is a great opportunity for Cambodia to voice out difficulties ethnics facing and ask for helps. However, by sending delegation, Cambodian government was claimed lacking commitment to rights of ethnic minorities. Mr. Mak Sambath’s words saying ambassador’s answers is the same as government’s could be the reason, but none of answers is appropriate to current issues.

My concerns are above but I hope that government would not ignore those minorities and rethink about importance of them in society by taking as much actions as possible to help and make them feel like they are under care and protection like other people. Government should send experts who well versed in particular issues to raise up concerns in next conferences.

Channpheaktra Hong and Hiemkhemra Suy

University Students

National Museum

តាមរយៈការស្រាវជ្រាវ មនុស្សខ្មែរចេះធ្វើឧបករណ៏ចិញ្ចឹមសត្វ កសិកម្ម និងអភិវឌ្ឍន៏រហូតចេះ​បង្កើត​​អក្សរ វប្បធម៌ អរិយធម៌ ពិសេសសិលាចារឹកក្នុងចន្លោះយុគបុរេប្រវត្តិ និងសម័យប្រវត្តិសាស្រ្ត។ ភស្តុតាងសំភារៈទាំងនោះ ត្រូវបានរក្សាទុកយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងសារមន្ទីរជាតិ ស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីព្រះបរមរាជវាំង។
មានអាយុកាលជិតមួយសតវត្សរ៏ សារមន្ទីរជាតិ ( អតីតសារមន្ទីរអាល់ប៊ែរ សារ៉ូ ) ជាកន្លែងដាក់តាំងបង្ហាញវត្ថុ​សិល្បៈ ដែលលាតត្រដាងពីជីវភាពរស់នៅ និងភាពរុងរឿងរបស់បុព្វបុរសខ្មែរនាសម័យអតីតកាល។ គំនិត និង ស្នាដៃដ៏ផ្ចិតផ្ចង់ទាំងនោះ ត្រូវបានប្រមូលយកពីប្រាង្គ​ប្រាសាទ និងស្ថានីយ៏បុរេប្រវត្តិនានា ​ស្ថិតលើដែនដីទំហំ ១៨១០៣៥​ គ.ម ក្រឡា។
“ មកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ន សារមន្ទីរមានតាំងពិពរណ៌ជាង២០០វត្ថុសិល្បៈ ដោយបែងចែកទៅតាមសម័យកាល ( មុន កំឡុង និងក្រោយអង្គរ ) ប្រភេទវត្ថុសិល្បៈ ( ថ្មភក់ សំរិទ្ធ ឈើ ... ) ប្រភេទចំលាក់ ( លិប លៀន និងលោត ) និងជាចុងក្រោយគឺរចនាបថ ( ភ្នំដា សំបូរព្រៃគុហ៏... )​ “ នេះបើតាមការពន្យល់របស់មគ្គុទេសក៏សារមន្ទីរ អ្នកស្រី ខា ដាលីន។

អាគារសារមន្ទីរមានទំរង់ជាការេបួនជ្រុង សង់ពទ្ធ័ជុំវិញសួនច្បារដែលមានផ្កាចំរុះ ដុះតាមស្រះទឹកដែលមានផ្កា​ឈូក និងផ្កាព្រលិតខ្លះរីក ខ្លះក្រពុំ។ ទាំងអស់នេះរឹតតែធ្វើឪ្យអាគារបុរាណមួយខ្នងនេះ កាន់តែមានសំរស់មួយ​​​​​​​កំរិតថែម​ទៀត និងជាកន្លែងភ្ញៀវទេសចរណ៏អង្គុយសំរាកវិភាគពីសំនង់អាគារសារមន្ទីរ ក្រោយពីទស្សនារូបចំលាក់នៅ​ខាងក្នុង។
អ្នកទស្សនាត្រូវបានតំរូវឪ្យធ្វើដំនើរចូលតាមច្រកខាងកើតអាគារពណ៌ដីលែង ( ពណ៌តំនាងឪ្យឈាមបុព្វបុរស ) ដោយចាប់ផ្តើមពីកន្លែងតាំងពិពរណ៌សម័យអង្គរ បន្តបន្ទាប់ជាមួយរូបចំលាក់ផ្សេងៗ ហាក់ដូចជាទាញស្មារតីពួក គាត់ឪ្យចូលទៅក្នុងសម័យកាលទាំងអស់នោះ ក្រោមការបកស្រាយដ៏ក្បោះក្បាយពីបណ្តាមគ្គុទេសក៏។​ ភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិក៏អាចយល់ដឹងពីរូបចំលាក់ទាំងនោះ តាមរយៈសៀវភៅមគ្គុទេសក៏ ដែលមានលក់នៅជិតច្រកចូលក្នុងតំលៃសមរម្យ។
យោងតាមអ្នកស្រី សុ វិជ្ជា អ្នកសំរបសំរួលក្នុងសារមន្ទីរបានប្រាប់ថា ការបង់ប្រាក់ចូលទស្សនាសំរាប់ជនបរទេស គឺ៣ដុល្លារ ចំនែកឯពលរដ្ឋខ្មែរគឺ៥០០រៀល។ ដោយឡែកសិស្សនិស្សិត ព្រះសង្ឃ ទាហាន និងជនក្រីក្រគឺពុំត្រូវ​បានតំរូវឪ្យបង់ប្រាក់ឡើយ។ ចំនុចពិសេសស្ថិតនៅត្រង់ថា សារមន្ទីរបើកបំរើ៧ថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៏ ចាប់ពីម៉ាង៨ព្រឹក ដល់៥ល្ងាច ដើម្បីបើកឪកាសដល់អ្នករវល់ថ្ងៃសប្តាហ៏ចូលទស្សនា។
រូបចំលាក់ព្រះវិស្ណុដៃ៨ ដែលជារូបចំលាក់ខ្ពស់បំផុតក្នុងសារមន្ទីរ ដងខ្លួនហរិហរៈ និងទំរង់ព្រះភក្រ្ត័ព្រះពុទ្ធរូបជា​ដើម សុទ្ធតែបង្ហាញពីស្នាដៃដ៏ប៉ិនប្រសប់ និងអំនត់អត់ធ្មត់របស់ដូនតាខ្មែរ ដែលជាចំនុចទាក់ទាញក្រសែភ្នែក​ទេសចរណ៏ទាំងឡាយ ឪ្យមកទស្សនាម្តងហើយម្តងទៀតដើម្បីធ្វើការស្វែងយល់ និងសិក្សាចំនុចលំអិតផ្សេងៗ។
“ ខ្ញុំមកទស្សនាទីនេះម្តងទៀត ក្រោយពីមិត្តភក្តិខ្ញុំណែនាំឪ្យមកទីនេះនាឆ្នាំ២០០៥ ដើម្បីអានឪ្យយល់ច្បាស់ពីរូប​ចំលាក់​នីមួយៗ។ ខ្ញុំពេញចិត្តទីនេះ ពិសេសរូបចំលាក់ព្រះពុទ្ធរូប ព្រោះថាព្រះភក្រ្ត័គាត់ហាក់ដូចជាកំពុងញញឹម​រាក់ទាក់ដាក់ខ្ញុំអញ្ចឹង “ នេះជាការលើកបង្ហាញរបស់អ្នកស្រី ហ្គាប៊ី រីបគេ គ្រូបង្រៀនចូលនិវត្តន៏ឆ្លងដែនពីប្រទេស​អាល្លឺម៉ង់។
និស្សិតសាកលវិទ្សាល័យបញ្ញសាស្រ្តម្នាក់ឈ្មោះ គង់ គូគូបានប្រាប់ថា រូបគេក៏ដូចជាមិត្តភក្តិ ជានិច្ចកាលតែងតែ​មក​​សារ​​មន្ទីរ​ជាតិរាល់ពេលពួកគេទំនេរ ដើម្បីសិក្សាពីវត្ថុសិល្បៈ សិលាចារឹកទាំងឡាយឪ្យបានជាក់ក្នុងនាម​ជា​កូន​ខ្មែរ​មួយរូប។
យោងតាមការបកស្រាយរបស់អ្នកស្រី ដាលីន ស្ថាបត្យកម្មមួយនេះ ត្រូវបានចាប់ផ្តើមកសាងនាឆ្នាំ១៩១៧ ក្នុង​រជ្ជកាលព្រះបាទស៊ី សុវត្តិ។ នាឆ្នាំ១៩២០ មានការដាក់សម្ភោធឪ្យប្រើប្រាស់ ​ ចំពេលប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ​ក្រោម​ឈ្មោះជាសារមន្ទីរអាល់ប៊ែរ​ សារ៉ូ តាមឈ្មោះរេស៊ីដង់ក្នុងសម័យអាណានិគម​បារាំង។​ រហូត​ដល់​ឆ្នាំ១៩៥៤ ដែលរោងជាងសិប្បកម្មនេះប្តូរឈ្មោះជាសារមន្ទីរជាតិ​ ក្រោយពីប្រទេសខ្មែរទទួលបាន​ឯករាជ្យ​។​ ជា​អកុសល ទី​កន្លែង​គររូបចំលាក់មួយនេះ ត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញម្តងទៀតនាសម័យខ្មែរក្រហម។
“ រហូតដល់ទៅដើមសតវត្សរ៏ទី២១ ដែលសារមន្ទីរចាប់បើកជួសជុល និងទទួលភ្ញៀវទេសចរណ៏សារជាថ្មី ក្រោម​ការ​ជួយឧបត្ថម្ភពីអង្គការយូណេស្គូ និងដៃគូអន្តរជាតិដើម្បីជួសជុលរូបចំលាក់ និងតំរៀបតាម​ទីកន្លែង​សមស្រប​។​ ” ​អ្នកស្រី ដាលីនបន្ថែម។

មគ្គុទេសក៏រូបនេះបានប្រាប់ថា ក្នុងការជួសជុល មានប្រទេសពីរដែលចូលរួមជួសជុលចំលាក់ថ្ម និងចំលាក់សំរិទ្ធ គឺប្រទេសបារាំង និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ដោយឡែកផ្នែកអាគាររួមមាន ការជួសជុលសំនង់បាក់បែក ដំបូលដែល ធ្លុះធ្លាយ និងបណ្តេញសត្វប្រចៀវរាប់ពាន់ក្បាល ដែលលាមកវានាំឪ្យមានក្លិនអសោច។
ការអភិវឌ្ឍន៏បានបន្តកើតមានបន្តិចម្តងៗ និងមិនចេះចប់មិនចេះហើយ ជាមួយចំនួនទេសចរចាប់ពីបន្តិចបន្តួច រហូត​​ដល់ជាមធ្យម៧០០នាក់ ក្នុង១ថ្ងៃ។​ សារមន្ទីរជាតិបានក្លាយជាកន្លែងដ៏មានប្រជាប្រិយភាពទី២ ក្នុងរាជធានី​ភ្នំពេញបន្ទាប់ពីព្រះបរមរាជវាំង។
ស្របពេលគ្នានោះ មានចំនុចមួយចំនួនដែលភ្ញៀវទេសចរមិនមានភាពពេញចិត្តផងដែរ ហើយអាចនឹងធ្វើឪ្យ​សារ​មន្ទីរ​ដ៏​ល្បី​ល្បាញ​នេះក្លាយជាទីស្ងាត់ជ្រងំម្តងទៀត។ “ រាល់ពេលភ្លៀងខ្លាំង តែងតែមានការសាចទឹកតាមតំបន់​ជិត​បង្អួចជានិច្ច ដែលភ្ញៀវមានការលំបាកក្នុងការដើរ។ “​ បងស្រី​ វិជ្ជាសារភាពប្រាប់។
“ ការរៀបចំក្នុងសារមន្ទីរពិតជាមានលក្ខណៈល្អប្រសើរ តែអ្នកមគ្គុទេសក៏ហាក់ដូចជាមិនសូវប្រាប់ខ្ញុំបានច្បាស់ អំពីកាយវិការនៃរូបចំលាក់បានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយឡើយ “ អ្នកស្រីហ្គាប៊ី សំដែងភាពមិនពេញចិត្ត។
ជាមួយគ្នានេះ ហ៊ុយ វីរយ៉ា និស្សិតឆ្នាំទី២​នៃវិទ្យាស្ថានបច្ចេកទេសកម្ពុជាបានលើកឡើងថា ពួកគាត់ជានិស្សិត គ្មានសម្ថភាពជួលអ្នកមគ្គុទេសក៏ទេ​ វាធ្វើឪ្យគាត់កាន់តែធុញទ្រាន់នាពេលដែលគាត់មកទីនេះ ហើយគ្មានការ​ពន្យល់​​​ណែនាំពីជនរូបនោះ។
ជួបប្រទះនឹងបញ្ហាយ៉ាងណាក៏ដោយ សព្វថ្ងៃនេះ អាគារវត្ថុសិល្បៈក្បូរក្បាច់មួយខ្នងនេះ នៅតែរង់ចាំទទួលការ គាំទ្រពីភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិ ដើម្បីបន្តការអភិវឌ្ឍនិងបង្កើតថ្មី ក្នុងគោលដៅបំពេញតំរូវចិត្ត និងផ្សព្វផ្សាយកេរ្ត៏​ឈ្មោះ​ប្រទេសកម្ពុជា ព្រះរាជាណាចក្រអច្ឆរយៈ។
លោក​ម័រហ្គេម ក្រេក ទេសចរណ៏សញ្ជាតិអាមេរិក បានសំដែងភាពស្ញើចសរសើរចំពោះវត្ថុសិល្បៈ ដែលវាបាន​បង្ហាញ​ពី​ភាពថ្កុំថ្កើងរបស់ចក្រភពខ្មែរ ដែលជាបណ្តុំសាសនា វប្បធម៌ប្រពៃណី និងអ្នកដឺកនាំដែល​មានរិទ្ធី​អំនាច​។​ ដូច្នេះ ទាំងអស់នោះជាភស្តុតាងសំរាប់ឪ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយខិតខំប្រឹងប្រែង អភិវឌ្ឍប្រទេសខ្លួនឪ្យខ្លាំងក្លា និងរីកចំរើន ដើម្បីក្លាយជាប្រទេសមហាអំនាចប្រចាំអាស៊ីម្តងទៀត។

Cambodia Angkor Car 333

You may have never seen a car which knows your mind and asks you to take good care of it; nevertheless, one of Cambodian people is using that kind of car recently.

“Ooch, please take a good care of me, I’m hurting” this is neither the voice of children nor electronic toy, but a Cambodian Angkor 333, the third homemade car designed and invented by Mr. Nhean Pholeuk, 55, for almost 22 months.

“It was my creative talent, together with intention to create personal car without following others’ sample; in other way, the strangest in Cambodia” Mr. Pholeuk said.

After 5 years researches, this 1980s motor mechanic has successfully created a golden 2 doors sport car with 160 Kph maximum driving speed.

No keylocks are installed on any sides of car door, No song player is conducted on the tabloid, what a lack equipped car!

Mr. Pholeuk answered he just twist his hand or think of opening the door, it will open automatically. This car is invented as a telepathic, and no one could open it apart from him. Also, he just plays song through phone and put it on car porter, the bass will alert with that song.

Amazing! Is it a magic one or did he carry magnetic or some kinds of remote control?

Quickly responded, this marvelous man said “It is just rumour and old-fashioned, do not believe in magic and I am carrying nothing in my hand.” These are only 2 strange points among others (stitchingless sofa, 7 spectrum glittering, flat key…)

Throughout this technician’s third product (after Angkor 111 and 222 appeared in 2003 and 2004), the 500 weighing car was very well known after articles on national and international media. Some people did order him to create one for them to drive, but it was rejected by him.

In the same way, third Cambodian automobile was appreciated by Japanese specialists during visits saying they cannot imagine how massive improved the car is between each series. In Japan, it needs many engineers to create one car and there is only slight difference from a series to another.

“My idea improvement on this automobile made those specialists amazed due to the fact that my invention is incredible and unbelievable. I feel so excited that I have found one achievement for next Cambodian generation.”

Having 3 daughters and a son, Mr. Pholeuk is doing his car washing business near Olympic stadium (place where all cars of him produced). Her oldest daughter, Mrs. Nhean Leakhena, was the person who designed the car for him after getting interior design knowledge from Royal University of Fine Art (RUFA).

“The plan of this car is designed according to my father’s preference in small shape but modern way. I am so proud of him because all equipments inside are beyond my expectation.” Leakhena Said.

During the brief manufacturing run, Angkor automobile was made from imported parts and domestically made tyres.

Although he was very excited and proud of the car as many people admired him, Mr. Pholeuk was not very satisfied with it yet, especially the shape outside.

“My daughter car external plan is so fashionable; nonetheless, I am lack of equipments to produce the whole car the same to what she drew.” He said, adding that the front and the back flash light, together with mirror was taken and redesigned from other cars to fix the shape of it. This is because of no any regional factories produce those stuffs.

Unlike other government who encourage people to create own achievement, Mr. Pholeuk also claimed that the government did not support and ignored his achievement. He said the Ministry of Industry Mine and Energy used to promise to give him copyrights privacy, but he has not received it by now.
This Angkor car is waiting for foreign investors who are interested to make car factory in here and sell the car for all people living in Cambodia.

In the present time, Mr. Pholeuk is researching ways to share the telepathic technique to other people. It is due to the reason that he want to train Khmer kids to create their own products, and never ever rely on foreign products.

Mr. Pholeuk stated about his future fourth car that “When driver get in, steering wheel will appear and car engine will start working. Moreover, when he leaves , steering wheel will disappear and car engine will stop working”

According to Mrs. Nhean Leakhena, Cambodian Angkor 444 will come one day with the shape of classic but with the greatest technology. “ Everything in the car must have been all touchscreen” she added.

Although this is just the start of own Cambodian product, it still shows that one day Cambodia will be able to create those products to sell to other country like other countries doing nowadays.

Monkeys in Wat Phnom

Monkey was being loved from a matter of fact that it is a smart and active animal. However, it’s rude and inquisitive instinct made people who visit it feel headache every sometimes.

A small number of monkeys in Cambodia had hosted their shelters on trees at Wat Phnom, the heart of Phnom Penh capital next to the river bank. With fruit from trees and gift from tourists who visit there, number of this primitive human creature had increased, which provide both positive and negative effects to either visitors or residents there.

Some people believe that monkeys there could enhance the beauty of Wat Phnom. Without them, this historical, religious, thus pagoda on top resort will be just the place where people come to pray the monk or the statue of grandmother Penh, founder of Wat Phnom.

“I love Wat Phnom because it has monkey here, and he is a good and clever animal.” said Mr. Manfried, Germanian tourist who at the same time taking the picture of a monkey eating on the Kor Ky tree branch.

There are two kinds of monkeys which are living at northern parts of Wat Phnom, just a short distance from the Wat Phnom Library. Long tailed monkeys, almost 80 percent of the total figure, were gentle creature. It has never shown any harmful behavior or annoying characteristic at all.

Whereas, it is recommended for those who always enjoy their free time there to stay away from short tailed monkey, in Khmer called Sva Troas. With its two satire tooth, Sva Troas is on record of serious attack at Wat Phnom. Still, people who are doing their business there gain a lot the benefits from the presence of them.

Mr. Channa, whom his Tuk Tuk driving job is there, said he earns much money by driving passengers to and from Wat Phnom. “Having travelled around the city, foreigners always end up their journey here to watch funny activities of monkeys.” He added.

However, Mr. Meas Chamroeun, Layman who works in the monastery on the top of the hill had expressed his negative perspective that he and his colleague sometimes called protector committee to chase out monkeys who tried to throw down tiles from the roof.

“It’s been many times that we plan to take them away from Wat Phnom, but we are concerning since visitors would decrease for no monkeys appear to attract their interest.” Mr. Chamroeun claimed.

Story goes that there was a rich widow named Penh living near Chaktomok River. One day, she found five statues inside a Kor Ky tree which stuck after having floated from Laos. Her villagers had built a shrine made from floating tree woods on a hill nearby and place those statues there. They then called it Wat Phnom Penh.

In 1434, King Ponnhea Yat had removed city from Toul Basan to here and order his secretary to built one canal across this city to get the land to build his Royal Palace and called it Phnom Penh from that time. Before arriving at Wat Phnom, you will see a bridge that used to be wooden to cross that canal.

In the present time, Wat Phnom is a place for people to relax and breathe fresh air flowing from river nearby. Tourists could visit the tomb of Grand Mother Penh and other historical places, plus with one library established to exhibit drawing about Khmer era.